6.7. Sofrada Yemek Yeme Kuralları

Yemek Yeme Kuralları

Protokol, görgü ve nezaket kurallarının en önemli ve dikkat edilmesi gereken konularından biri, davet ve ziyafetlerde servis edilen yemeklerin yenmesi konusudur. Bu bağlamda aşağıda belirtilen protokol, görgü ve nezaket kurallarının uygulanması oldukça önemlidir.

• Kaşık, çatal ve bıçak kullanımı yemek yeme konusunda dikkat edilmesi gereken başlıca kurallardandır. Çatal; servis tabağının sol tarafına, kaşık ve bıçak ise servis tabağının sağ tarafına yerleştirilmelidir. Bıçağın ağzı tabağa bakacak şekilde durmalı, çatalın dişleri ise yukarıya bakmalıdır. Eğer bıçak bulunmuyorsa çatal, servis tabağının sağına konmalıdır. Sol elini kullananlar, yanlarındaki kişiye “Ben solağım.” diyerek kaşık, çatal ve bıçağın yerlerini kendilerine göre ayarlayabilirler. Yemek sırasında çatal ve bıçak tabağın içinde “A” şeklinde olmalıdır.  Bıçak ile kesilen bir yemek parçası ağıza götürülmeden önce çatala alınmalıdır.  Yemek sırasında çatal ve bıçağı kullanarak el kol hareketi yapılmamalıdır.
• Yemeğe devam edilmek istenmiyorsa yahut yemek bitmişse bıçağın keskin tarafı içe, çatalın dişleri tabağa dönük şekilde birbirine paralel olarak tabağın içine bırakılmalıdır.  Kaşık her zaman sağ elle kullanılmalı, bıçak kullanılmadığı zaman çatal sağ ele alınmalıdır. Kaşık, çatal ve bıçağın masa üstünde bırakılmamasına özellikle dikkat edilmelidir. Yemek yeme sırasında hoş olmayan durumların yaşanmasını önlemek için bu kurallara uygun hareket etmek oldukça önemlidir.
• Servis edilen çorba; kaşık tam olarak doldurulmadan ağza yarım hâlde sokulan kaşığın yanından içilmelidir. Çorba tabağının içine ekmek parçalanarak atılmamalı, ikram edilen çorba üflenerek içilmemelidir.  Çorba içerken kaşık, kâsenin içinde bırakılmamalıdır.  Çorba kâsesinin dibinde kalan çorba,  kaseyi yana yatırmak suretiyle içilmemelidir. Çorba bittiğinde, kaşık kâsenin altında bulunan tabağa bırakılmalı, tabak yoksa kâsenin içine konulmalıdır. Çorba içilirken baş ve vücut masanın üstüne doğru çok eğilmemelidir.
• Ele alınan bir ekmek dilimi, bütün olarak ısırılmamalıdır. Sağ el ile ekmekten küçük bir parça koparılmalı, ağza öyle alınmalıdır.
• Et yemeklerinde, tek seferde ağza konulacak büyüklükte etten bir parça kesilip ağza götürülmelidir. Etleri önceden kesip tabakta biriktirdikten sonra yemek doğru bir davranış değildir. Tabaktaki et lokma lokma kesilerek yenir. Bir davette veya ziyafette konuklara hem kırmızı hem de beyaz et ikram edilecekse önce beyaz, sonra kırmızı et sunulmalıdır.
• Balık, balık çatalı ve bıçağı kullanılarak yenir. Baş tarafından kuyruk kısmına kadar bıçak ile çatalın yardımıyla orta kısımdan yarılan balık, iskeletinden ayrılarak ikiye bölünür. Üstte kalan parça bıçakla kılçıklarından ayıklanır. Bu kısım yendikten sonra diğer parçaya geçilir ve o parça da balık bıçağıyla kılçıklarından ayrılarak yenir. Balık, kılçıktan ayrıldıkça çatalla parça parça edilerek yenir. Balığın baştan tamamen temizlenip sonrasında yenmesi doğru değildir. Kılçıklar, balıkla birlikte servis edilen tabağa konmalıdır. Eğer balığın kılçıkları için ayrı bir tabak servis edilmemişse çıkan kılçıklar tabağın kenarında biriktirilmelidir. Ağza gelen kılçık, parmakla çıkarılarak balık tabağının kenarına konur. Yeme işi bittiğinde kılçıklar tabağın orta kısmına itilir.
• Sebze yemekleri, protokol kuralları gereği sağ elle ve çatalla yenir. Sebzeyi bölmek için bıçağa ihtiyaç duyulması durumunda bıçak yerine çatalın kenar kısmı kullanılır.
• Pilav, sebze yemeklerinde olduğu gibi sağ elle ve çatalla yenir. Pilav yerken tabakta kalan son birkaç lokma pilavı çatalın üzerine koymak için bıçaktan destek alınabilir. Ancak bu sefer bıçak sol elde olmalı ve kullanılmalıdır. Pilavı sol elle yemek kibarlık değildir. (Solak olan kişiler, pilavlarını sol eliyle yiyebilir.)
• Resmi davetlerde, her konuk için ayrı bir meyve tabağı sunulur. Kabuklu meyveler ele alınarak soyulmaz. Meyveler tabağın içinde bıçak ve çatal kullanılarak soyulur, dilimlendikten sonra lokma lokma yenir. Özel ve sosyal davetlerde ise meyve tabağı genellikle ortaya konulur ve konuklar kendi tabaklarına sevdikleri meyveleri alır. Ancak ortaya konulan tabaktan meyveleri seçmeden almak gerekir. Meyveler, başlangıçta nasıl servis edilmişse onunla yenir; kaşıkla servis edilen meyveler kaşıkla, çatalla servis edilen meyveler çatalla yenir. Meyve çekirdekleri çıkartılırken meyve ağıza hangi araçla götürülmüşse yine o araçla çıkarılır. Örneğin; zeytin çatalla yenir ve çekirdeği çatala çıkarılır. Üzüm elle yenir ve çekirdekleri parmakla çıkarılır. Komposto ise kaşıkla içilir ve çekirdekleri kaşığa çıkarılır.