8.3. Giyimde Genel Kurallar

Giyim; kişinin bulunduğu yerin geleneklerine, iklim şartlarına, makamına, katılım göstereceği etkinliğin resmiyet derecesine, modaya, kişisel zevklere ve maddi imkânlara göre çeşitlilik gösteren son derece önemli bir konudur. Çünkü insanlar, toplumda kişilikleriyle bilinmeden önce dış görünüşleriyle ön plana çıkarlar.

Kişinin kıyafetleri ütülü, temiz ve düzenli olmalıdır. Ayakkabılar mutlaka boyalı olmalıdır. Ayrıca, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için beden temizliğine de özellikle dikkat edilmelidir. İşe gitmeden önce ya da iş dönüşleri duş alınmalıdır.

Resim 43

İş ortamında ve sosyal yaşamda kadın ve erkeklerin sivil giyimlerinde dikkat etmeleri gereken noktalar:

• Kıyafet; etkinliğin hedefine, gidilen mekâna, ortama ve topluluğa, gelenek ve göreneklere, mevsim şartlarına, günün hangi vakti olduğuna, garip karşılanmayacak şekilde modaya ve kişisel zevke uygun olmalıdır.
• Protokole mensup kişiler, bilhassa yönetici pozisyonundaki kişiler mesai saatlerinde takım elbise giymelidir. Bunun yanında resmî davetlerde, törenlerde ve tüm resmî etkinliklerde; amir veya üstlerin katıldığı toplantılarda koyu renk (koyu füme, siyah, lacivert, koyu lacivert vb. renkte) takım elbise giyilmelidir. Kot, mont, kazak, blucin vb. tarzda spor kıyafetle toplantılara ve resmî etkinliklere katılmak saygısızlık olarak kabul edilir.
• Protokol çerçevesinde düzenlenen yemek davetlerinde, davet sahibi kişi ve/veya kurum, davetiyeye hangi tür kıyafet giyileceğini belirtmemişse davete koyu renk takım elbiseyle gidilmelidir.
• Takım elbiseyle birlikte beyaz veya açık renkte gömlek giyilmelidir.
• Protokolde ve resmî giyimde tercih edilecek ayakkabı bağcıklı ve siyah olmalıdır. Deri ayakkabı, kemer, saat kordonu, cüzdan, silah kılıfı ve çanta aynı renk olmalıdır.
• Çorap ayakkabıyla aynı renkte veya bu rengin bir ton açık ya da koyusu olmalı, beyaz çorap giyilmemeli; ayakkabısız oturulan özel ve sosyal ev davetlerinde çorapla pantolon aynı renkte olmalıdır.
• Erkeklerin şıklığını tamamlayan ceket üstü süs mendili; sosyal ortamlarda kravatın içinden bir renkte, resmî ortamlarda ise daima beyaz ipek olmalı ve ceket üst cebine üçgen şeklinde yerleştirilmelidir.
• Resmî ve sosyal ortamlarda ceket önü sürekli ilikli; üç düğmeli ceketlerde üst iki veya  orta düğme, iki düğmeli ceketlerde üst düğme ilikli, yelek giyildiğinde ise ceketin önü iliklenmeden yelek düğmeleri ilikli olmalıdır.
• Günlük iş yaşamında füme ve gri tonlu takım elbise giyilebilir. Erkekler için blazer, hanımlar için kumaş pantolon ve ceket tercih edilebilecek kıyafetlerdendir. Spor kıyafetlerle kahverengi takımlar şehirlerarası yolculuklarda ve mesai saatleri dışında tercih edilmelidir. Sinema, tiyatro, konser gibi toplu etkinliklerin gerçekleştirildiği mekânlarda rahat ve spor kıyafetler tercih edilebilir.
• Spor elbiselerle spor güneş gözlükleri veya normal gözlükler, takım elbiseyle yüz yapısına uygun yan çerçeveleri daha ince ve sade gözlükler takılmalıdır. Gözlüğün camı, bakan kişinin kendisini görebileceği parlaklıkta olmamalıdır. Numaralı gözlükler; kalın çerçeveli ve büyük camlı olmamalıdır. Yüz şekline yakışan gözlük takılmalı ve gözlükler her zaman temiz olmalıdır. Gözlükler, yalnız bu iş için üretilmiş malzemelerle temizlenmelidir. Gözlükler; yemek masasında başkalarının görebileceği biçimde temizlenmemeli, temizlenecekse masa altında temizlenmelidir. Amir ve üstlerle konuşurken güneş gözlükleri kesinlikle çıkarmalıdır. Bir bayanla konuşan erkek de güneş gözlüklerini çıkarmalıdır.
• Farklı renkte ceket ve pantolon giyilecekse bunların uyumlu olmalarına özen gösterilmelidir.
• Her yerde ve her ortamda aynı formda elbise giyilmemelidir. Söz gelimi gelir düzeyi düşük bir aile ziyaretinde, cenaze töreninde veya yardım maksadıyla düzenlenen etkinliklerde  pahalı  ve süslü elbiseler giyilmemeli, gereğinden çok ve pahalı takı takılmamalıdır.
• Cenaze törenlerine katılacak bayanlar koyu renk başörtüsü takmalı, alçak topuklu ayakkabı giymeli ve makyaj yapmamalıdır. Erkekler de cenaze törenlerine koyu renk elbise ile katılmalıdır. Tören için uygun kıyafet giyme zamanı ve imkânı bulunmayan kişi mevcut kıyafetle törene gidebilir zira önemli olan törene katılmaktır.
• Bayanlar; nikâh törenlerinde, tiyatro, bale ve operalarda, öğleden sonra yapılan sosyal etkinliklerde, ikindi çaylarında, saat 18.00’a kadar olan kokteyllerde, resmî konukları karşılama ve uğurlamada şapka takabilirler. Şapka takan bayan eldiven de takmalıdır. Sinema, tiyatro, opera, bale gibi faaliyetleri şapkalı olarak izleyen bir bayan, arkasında oturan kişilerin sahneyi görmesini engellemesi durumunda şapkasını çıkarmalıdır. (Önde oturan şapkalı bayanı uyarmak gerektiğinde, rahatsızlık duyan kişi öne doğru hafifçe eğilerek başkalarının duymayacağı şekilde durumu izah etmelidir.) Akşam vakti gerçekleştirilen sosyal etkinliklerde giyilen gece kıyafetlerinin üzerine şapka takılmamalıdır.
• Bayanlar; siyah, koyu lacivert veya beyaz eldiven takabilirler. Tokalaşma sırasında eldiven çıkarılmaz ancak yüksek bürokratların, devlet ve hükümet adamlarının eli sıkılırken eldivenin çıkarılması gerekir. Davet veren ev sahibi bayanlar eldiven takmamalıdır.
• Bir davete katılacak evli çiftler kıyafet yönünden birbiriyle uyum içinde olmalı, aynı tarzda ve aynı renkte kıyafet tercih etmelidirler.
• Bir bayanın gardırobunda; siyah, kahverengi, lacivert, mavi,  gri, bej gibi renklerden oluşan elbiseler bulunmalı, bu elbiselere uygun bir-iki aksesuar olmalıdır. Davet için seçilecek elbiseler yaşa ve bedene uygun olmalı; giyimde aşırılığa kaçılmamalıdır.
• Saç stili, makyaj ve aksesuar elbiseyi tamamlayacak biçim ve nitelikte olmalıdır.  Üçten fazla takı takılmamalı, takıların renkleri ve cinsleri aynı olmalıdır. Bir elde iki-üç parmağa birden yüzük takmak, bileğe ikiden fazla bilezik, boyuna  ikiden fazla kolye takmak zenginlik değildir. Öte yandan, takı olarak gümüş, altın ve taşı bir arada tercih etmek hoş değildir. Resmî davetlere en uygun takı; kulağa yapışık inci küpeler ile inci kolye ve tek taş yüzüktür. Tayyör giyildiğinde broş takılması uygundur.

Kravat Takma Kuralları

• Gömlek ya da ceket çizgili ise kravat sade ve düz renk; gömlek ve ceket düz renk ise kravat desenli, çizgili veya noktalı olmalıdır.
• Çizgili bir gömlek veya ceket giyildiğinde çizgili ve desenli kravat takılmamalıdır.
• Gömlek ya da ceket hafif çizgili ise kravat koyu ve kalın çizgili olmalıdır.
• Gömlek V yaka ise kravat üçgen şeklinde; açık (İtalyan) yaka giyildiğinde ise kravat dörtgen şeklinde bağlanmalıdır.
• Gömleğin yaka düğmesi iliklenmişse kravatın boyunbağı gömlek yakasına bitiştirilmeli, kravatın kalın ucu kemerin tokasını kapatmalıdır.
• Kravat, giyimde üçüncü renk olmalıdır. Rengi gömlek ile uyumlu, gömleğin kontrastı olmalıdır.
• Şık bir kravat üç renklidir:

1. 1.    Gömlek rengi
   2.    Ceket rengi
   3.    Kırmızı renkli

• Kravat zemini, figürlü veya resimli olmamalıdır.
• Yakası düğmeli, kareli, koyu renkli, spor gömleklere kravat takılmamalıdır.
• Kravat takılınca bağcıklı ayakkabı giyilmelidir.