Medya Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Farklı medya türlerinin, farklı öğrenme türleri için sağladığı avantaj, esneklik ve potansiyel farklıdır. Öğretim sanatının inceliklerinden biri de istenen öğrenme çıktılarına en uygun medya türünün bulunması ve birbiriyle eşleştirilmesidir.(FAO, 2021).

Hangi medya türünün kullanılacağına karar verme sürecinde üç temel ögenin dikkate alınması gerekir: “İçerik”, “İçerik Yapısı”, “Beceriler”.

Hedefi gerçekleştirmek için gerekli etkinlikleri ve bu başarıyı doğrulamak için gerekli çalışmaları yaptıktan sonra etkinlikleri ve sınavları uygulamak için gerekli ortamları seçmeye ve belirlemeye dönebilirsiniz. Her nesne; farklı bir metin, grafik, ses, müzik, animasyon ve video karışımı gerektirebilir.

Doğal Dili Tercih Edin

Artık tüm medya, teknik olarak mümkün olduğuna ve çoğu ekonomik olarak pratik olduğuna göre uygulamak istediğimiz fikirleri en doğrudan ve etkili bir şekilde ifade eden medyayı seçmek için karar vermek gerekiyor. Yani oluşturmak istediğimiz öğrenme deneyimi için doğal dili aramalıyız.

Doğal dili belirlemek için kendinize, “Hedefime ulaşmak için hangi araç gerekli?” diye sorun. Yani hangi ortam olmadan hedefinizi gerçekleştiremezsiniz veya başka bir ortamla değiş tokuş edemezsiniz? Örneğin, bazı durumlarda sesi metinle değiştirebilir ve diğer durumlarda yalnızca sesi kullanabilirsiniz. Bazen düzgün akan animasyon yerine bir dizi statik grafik kullanılabilir bazen de kullanılamaz. Bazı amaçlara bakalım ve onsuz yapamayacağınız bir ortam belirleyelim.

Havayolu pilotlarına sesli alarmları tanımayı öğretmek için hangi ortama ihtiyacınız var? Sesli alarmlardan bahsettiğimiz için ses gereklidir. Sesi anlamla eşleştirmeyi öğrenecek öğrenenlerimiz olabilir. Sesi, her alarmın gösterdiği durumun animasyonu veya videosuyla güçlendirebiliriz ancak ses olmadan başarı şansımız çok az olurdu. Bu yüzden bu durumda ses doğal dildir, diyoruz.

İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi verilen bir kurumda katılımcılara çalışma ortamında karışabilecekleri tehlikeli durumlarla ilgili izletilen videodur.

Amacınızın bir elektrik mühendisine devrenin nasıl çalıştığını açıklamak olduğunu varsayalım. Hiç iki mühendisin resim çizmeden bir konuşmada bunu izah edebildiğini gördünüz mü? Bu durumda basitleştirilmiş bir devre diyagramı bir gereklilik gibidir. Diyagramlar canlandırmaya yardımcı olabilir ancak grafikler önemlidir.

Çin’de cep telefonları aracılığıyla konuşulan İngilizceyi öğretmek için ne yapılabilir? Bununla ilgili tek zorluk sınıfta kalarak hileli bir soru olabilir. Öyle bir şey değil. Konu ve atanan teknoloji, sesi temel ortam hâline getirir. Bazen bu kadar kolay oluyor!

Ünlü bir savaşın taktiklerini tarih öğrenenlerine açıklamak için hangi mecraya ihtiyacınız var? Bunu ele almanın en iyi yolu; öğrenenlerin, birlik hareketlerini temsil eden çizgileri ve sembolleri gördükleri animasyonlu haritalar kullanmak olabilir.

E-eğitiminizin bir parçası olarak iletmeniz gereken bazı mesajlar için bu analize devam etmek isteyebilirsiniz. Çeşitli mesajlar için birincil ve ikincil medyayı seçerek daha da anlamlı hâle getirebilirsiniz.

Medyanın Gücünü ve Zorluğunu Değiş Tokuş Edin

Medya seçerken güç ve zorluk açısından medyalar arasında dengeler kurmalıyız. Güç; medyanın gerçekleri iletme, kavramları açıklama ve duyguları tetikleme yeteneğini temsil eder. Zorluk; ortamı kullanma gereksinimlerini, ortamı oluşturmak ve dağıtmak için gerekli ağ hızını, depolama alanını, araçları ve becerileri ifade eder.

Metin, görüntülenen kelimelerdir. Metin kolaydır ancak yazarın, tüm metin yazarlarının usta bir edebiyatçı olmadıklarını varsaydığımızda metin oldukça zorlayıcı olacaktır.

Daha güçlü ve daha zor olan grafiklerdir. Resimler, iki ve üç boyutlu kavramları ifade edebilir ve genellikle metin içerebilir. Çizim programları ve küçük resim kitaplıkları olsa bile grafiklerin kullanılması metinden daha zordur.

Ses; konu sesini, arka plan sesini ve ses efektlerini içerir. Hayal gücü üzerindeki etkisi nedeniyle ses, son derece güçlü olabilir ancak grafiklerden önemli ölçüde daha fazla depolama alanı ve ağ hızı gerektirir. Çok az insan, ses düzenleme becerilerine sahiptir.

İki tür ses, özellikle e-öğrenmede olduğu gibi özel bir değerlendirmeyi hak eder. Konuşulan kelimelerin hem mantıksal kavramları hem de duygusal nüansları ifade etme gücü yüksektir. Müziğin de duyguları etkilemek için muazzam bir gücü vardır ancak bilişsel kavramları iletmek için çok az işlevi vardır.

Animasyon yani hareketli çizimler, grafiklere hareket ekler. Güçlüdür çünkü kavramsal konularda bile değişimi gösterebilir. Birden çok resim oluşturmayı ve göstermeyi gerektirdiği için statik grafiklerden daha zordur. Son birkaç yılda animasyon oluşturmak kolaylaştı. Adobe Flash ve Smith Micro Poser gibi araçlar, sofistike animasyonu pratik hâle getirmiştir. Ayrıca PowerPoint gibi ofis araçları de içeriği canlandırmak için basit yöntemler içerir.

Video, yani hareketli fotoğraflar, ölçeğimizin (Görsel 2.16) sağ üst tarafındadır. Video diğer tüm medyayı içerebildiğinden büyük bir güce sahiptir. Ancak saniyede onlarca fotoğraf gerektirdiğinden üretim ve teslimat maliyetleri yüksektir. Artık video çok daha kolaylaşıyor. Bugün cep telefonları bile video kaydediyor. Video düzenleme araçlarının çoğu, işletim sisteminin bir parçası olmuş durumda.

Tüm medya araçları mümkün olsa da seçimlerimiz için özgün ve pratik nedenleri göz önünde bulundurmalıyız.