● 2.2 Ortam Ögelerini Kullanma

Zorlayıcı e-kurslar oluşturmak için bir dizi farklı ortam birleştirilebilir. Öğrenme sürecine zarar verebileceğinden öğrenenlerin çalışma belleğinin aşırı yüklenmesini önlemek için medya ögelerini film şeridinize entegre ederken dikkatli olun (Clark ve Mayer, 2016).

Medya Ögeleri: Metin

Yazılı metin, öğrenme içeriğini iletmek için önemli bir “ortam”dır. Bazı öğrenme kaynakları tamamen metin tabanlıdır. Bütün teknolojik gelişmelere rağmen çevrim içi kurslarda da tamamen metin tabanlı öğretim yönetim sistemleri, çevrim içi asenkron tartışma formu vb. uygulamalarda metin yoğun olarak kullanılmaktadır (Bates, t.y.). Metin tabanlı kaynakların gücü, öğrenenlerin metne göz atabilmesi ve tam olarak ihtiyaç duydukları şeyi bulabilmesidir.

Metnin grafik ekranına ve görüntülerle entegrasyonuna dikkat edilmelidir. Öğrenende bilişsel yük oluşturmamak için metni daha çok durağan görüntülerde tercih edin. Herhangi bir görsel ögeyle aynı anda kullanılan metin ve konuşma, izlemeyi zorlaştırır (Mayer, 2009). (Beyin aynı anda tek bir sözlü ögeyi işleyebilir.)

Metin Kullanma İlkeleri

• Ekran metnini, en iyi okunabilirliği ve netliği sağlamak için kullanın.
• Mümkünse öğrenenlerin içeriği anlamalarına yardımcı olmak için diyagramları, grafikleri ve akış grafiklerini kullanın.
• Grafik kurallarını tutarlı bir şekilde kullanın. Örneğin, italik stil her zaman aynı amaç için kullanılmalıdır.
• Öğrenenlerin bilgileri düzenlemesine yardımcı olmak için listeleri veya tabloları kullanın.
• Listedeki ögeleri ayırmak veya bunlara dikkat çekmek için madde imlerini veya boş alanları kullanın.
• Metnin okunabilirliğini artırmak için kelime ve satır aralığını iyi ayarlayın.
• Anlaşılır ve basit kelimeler kullanın.
• Seslendirilecek metni konuşur gibi yazın.
• En önemlisi metni kısa tutun. (Shepherd, 2015)

Moodle Metin Düzenleme 

Bir metni düzenlemek için kullanışlı WYSIWYG-Editörü (Atto veya TinyMc Html editörlerinden birini) kullanabilirsiniz. Bu editör ile kolayca bir kelime işlemci programı gibi metinleri biçimlendirebilir veya metin girişi için basit bir metin düzenleyici kullanabilirsiniz.

Varsayılan olarak “TinyMce” düzenleyici yüklü olarak gelecektir. İsterseniz “Atto” düzenleyiciyi de kullanabilirsiniz. Atto düzenleyici sade bir arayüze sahiptir. Eğer detaylı düzenlemelere ihtiyaç duyarsanız sistem yöneticisinden Atto metin düzenleyici için istediğiniz türden eklentileri (stil editörü, renk seçimi, yazı tipi büyüklüğü vb.) kurmasını isteyebilir veya zaten bu tür düzenlemelere izin veren TinyMc editörünü kullanabilirsiniz.

Eğer Html düzenlemeye ilişkin bilginiz var ve metinlerinizi harici düzenleyicilerde düzenleyip kullanmak isterseniz düz metin alanını tercih edebilirsiniz. Sitenizde kapsayıcılık ve erişilebilirliğe ilişkin kaygılarınız varsa bu seçenek sizin için uygun olacaktır. Aynı zamanda Atto düzenleyicinin de erişilebilirliğe ilişkin gelişkin bir editör olduğunu hatırlatmamızda fayda var. Metin editörü içerisinden ilgili düğmelerle kolayca erişebilirliğe ilişkin kontrolleri gerçekleştirebilirsiniz.

Medya Ögeleri: Görseller

Görseller; illüstrasyonlar, resimler, diyagramlar ve simgeler içerir. Fotoğrafik, gerçekçi görüntülerden şematik gösterimlere ve hatta tablolara kadar değişebilirler.

Grafikler; estetik çekicilik veya mizah eklemek, bir nesneyi gerçekçi bir şekilde tasvir etmek, olgusal bilgiler almak için ipuçları sağlamak ve farklı ögeler arasındaki ilişkilerin ve bir nesnenin zaman içinde değiştirilmesini desteklemek de dâhil olmak üzere farklı iletişim işlevlerine hizmet edebilir (Clark ve Lyons, 2010).

Grafikler, öğrenenlerin kültür ve sanat konusunda bilgi sahibi olmalarında ve kültürlerini geliştirmede oldukça etkilidir. Farklı dönemlerde çekilmiş veya çizilmiş bir grafik üzerinden öğrenenler; dönemin yaşama biçimi, özellikleri, teknolojileri vb. pek çok bilginin kolayca aktarılmasında aracılık eder.

Grafikler, öğrenmeyi teşvik etmede çok önemli bir rol oynayabilir. Sadece bir ekrana estetik çekicilik veya görsel ilgi eklemek için kullanılmamalıdırlar. E-öğrenmede, ilgili grafikler aşağıdaki açılardan öğrenmeyi kolaylaştırabilir:

• Belirli bir içerik ögesine dikkat çekmek,
• Yeni içerik ve tanıdık bilgi arasında benzetmeler önermek,
• Kavramların anlaşılmasını desteklemek,
• Çalışma ortamını ve gerçek durumları simüle etmek,
• Materyalleri daha ilginç hâle getirerek öğrenenleri motive etmek.

Grafikleri Kullanma İlkeleri

• Metninizdeki bilgileri tamamlamada gerçek işlevi olmayan grafiklerden kaçınmaya çalışın. Tamamen dekoratif grafikler öğrenenlerin metni anlamalarına yardımcı olmayacağından en aza indirilmelidir.
• Resimler, tablolar ve grafikler; net ve kolay okunur olmalıdır. İçeriği engelli kişiler için erişilebilir hâle getirmek amacıyla metin olmayan içerik için metin alternatifleri sağlanmalıdır.
• Cinsiyete duyarlı ve çeşitliliği yansıtan görseller kullanılmalıdır.
• Gerçekçi bir bağlam oluştururken ve gerçek hayattaki durumlara benzetmeler önerirken resimler kullanılmalıdır.
• Animasyonlu bir çizim, bir dizi prosedürün adımlarını veya bir işlemin aşamalarını göstermek için kullanılabilir.
• Matris kavramsal harita veya ağaç diyagramı, içerikler arasındaki ilişkileri gösterebilir.
• Çizgi grafikler, eğilimleri gösterebilir ve öğrenenlerin iki veya daha fazla değişken arasında karşılaştırma yapmalarını sağlayabilir.
• Çubuk grafikler, miktarları ve boyutları karşılaştırmak için yararlıdır.
• Pasta grafikler, parçalar ve bütün arasındaki ilişkileri gösterir ve özellikle oran ve oranları göstermek için kullanışlıdır.
• Karmaşık yordamları açıklamak için akış şemaları önerilir.
• Diyagramlar, organizasyon ve anlam sağlayabilir bu nedenle öğrenenin sözlü bilgileri depolamasına ve almasına yardımcı olmaya çalıştığınızda önerilir.
• Metin tablosu geliştirirken sıralı ilişkilerin doğru yansıtıldığından emin olun ve dizileri sayfada soldan sağa ve yukarıdan aşağıya olacak şekilde düzenleyin.
• Bu “doğal” akışa aykırı çalışmak kafa karışıklığı yaratabilir. Metin tablolarını kullanırken tabloyu yorumlama ve kullanma hakkında yönergeler sağlayın.
• Diyagramların, grafiklerin ve ekran görüntülerinin açıklamalarına karşılık geldiğinden emin olun.