7.3.4 EĞERORTALAMA ve ÇOKEĞERORTALAMA Fonksiyonu

Excel‘de bir sayı grubunun aritmetik ortalamasını bulmak için “ORTALAMA” fonksiyonunun kullanıldığını Bölüm 2.2’de öğrenmiştik.

Verilen sayı grubunda tek bir şartı sağlayan sayıların aritmetik ortalamasını bulmak için “EĞERORTALAMA” fonksiyonu, birden fazla koşulu sağlayan sayıların aritmetik ortalaması hesaplanacağı zaman “ÇOKEĞERORTALAMA” fonksiyonu kullanılır.

“EĞERORTALAMA” fonksiyonunun söz dizimi “ETOPLA” fonksiyonunun söz dizimine benzer şekilde çalışmaktadır. Bu söz dizimi

=EĞERORTALAMA(aralık, ölçüt, [ortalama_aralık])

biçiminde yazılır. Burada parantezin içine ilk yazılan aralık, içerisinde ölçütü arayacağımız aralıktır. Hangi koşulu sağlayan sayıların ortalaması hesaplanacaksa ölçüt yerine o koşul yazılır.

Ortalama aralık yerine aralık bağımsız değişkeninde belirtilen hücrelerden farklı hücrelerin ortalamasını almak istiyorsanız, ortalaması alınacak hücrelerin aralığı yazılır. Ortalama aralık bağımsız değişkeni belirtilmezse, Excel aralık bağımsız değişkeninde belirtilen hücrelerin aritmetik ortalamasını hesaplar. Yani, aralık bağımsız değişkenindeki sayıların aritmetik ortalamasını hesaplayacaksanız ortalama aralık değişkeni yazılmaz.

“Kuru Gıda” çalışma kitabının “İhracat” çalışma sayfasını açıp aşağıdaki soruların cevaplarını bulalım.

Soru 7: Makarna satışlarının ürün adetlerine ait aritmetik ortalama kaçtır?

Soru 8: Pirinç satışlarına ait gelirlerin aritmetik ortalaması kaçtır?

Soru 9: Satışlara ait ürün adetlerinden değeri 120’den fazla olanların aritmetik ortalaması kaçtır?

Cevap 7: Makarna satışlarını ürün adetlerine ait aritmetik ortalamayı bulmak için “EĞERORTALAMA” fonksiyonunu kullanmalıyız. “Makarna” ölçütünü arayacağımız aralık “Ürün” sütunudur. Ortalama Aralık değişkeni yerine ise “Ürün Adedi” sütunundaki değerler kullanılır.

Cevap 8: Pirinç satışlarının satış gelirlerine ait aritmetik ortalamayı bulmak için yine “EĞERORTALAMA” fonksiyonunu kullanmalıyız. “Pirinç” ölçütünü arayacağımız aralık “Ürün” sütunudur. Ortalama Aralık değişkeni yerine ise “Gelir” sütunundaki değerler kullanılır.

Cevap 9: Satışlara ait ürün adetlerinden değeri 120’ den büyük olanların aritmetik ortalamasını bulmak için “EĞERORTALAMA” formülünde aralık olarak “Ürün Adetleri” seçilir ve ölçüt olarak “>120” yazılır. Aritmetik ortalaması alınacak olan sayılar, aralık değişkeni olarak seçtiğimiz “Ürün Adetleri” olduğu için formüldeki “Ortalama Aralık” değişkeni yerine bir şey yazılmaz.

ÇOKEĞERORTALAMA Fonksiyonu

“ÇOKEĞERORTALAMA” işlevi, birden fazla koşulu karşılayan tüm hücrelerin aritmetik ortalamasını verir. “ÇOKEĞERORTALAMA” fonksiyonunun söz dizimi “ÇOKETOPLA” fonksiyonunun söz dizimine benzemektedir.

=ÇOKEĞERORTALAMA(ortalama_aralık, ölçüt_aralığı1, ölçüt1, [ölçüt_aralığı2, ölçüt2], …)

Bu formülde ilk değişken olarak, ortalaması alınacak olan değerlerin yer aldığı aralık seçilir. Ardından sırasıyla her bir ölçütün önce aralığı sonra ölçütün kendisi yazılarak tüm ölçüt aralıkları ve ölçütler yazılır.

“Kuru Gıda” çalışma kitabının “İhracat” çalışma sayfasını açıp aşağıdaki soruların cevaplarını bulalım.

Soru 10: 15.07.2022 tarihinden önce mercimek ürününe ait satılan ürün adetlerinin aritmetik ortalaması kaçtır?

Soru 11: Belçika’ya yapılan satışlardan geliri 1000 TL’nin üzerinde olan satış gelirlerinin aritmetik ortalaması kaçtır?

Cevap 10: Satışın 15.07.2022 tarihinden önce yapılmış olması bir ölçüt, satılan ürünün mercimek oluşu ikinci bir ölçüttür. Birden fazla ölçüt olduğundan istenen sayıların aritmetik ortalamasını bulmak için “ÇOKEĞERORTALAMA” formülünü kullanmalıyız. “Ürün Adetleri”nin aritmetik ortalaması sorulduğu için, ortalama aralık değişkeni olarak ürün adedi sütunundaki veriler (E4:E23) seçilmelidir. Satış tarihi için ölçüt aralığı olarak D4:D23 aralığı seçilmeli, ölçüt1 yerine “<15.07.2022” yazılmalıdır. Satılan ürün için ölçüt aralığı olarak A4:A23 aralığı seçilmeli, ölçüt2 yerine “Mercimek” yazılmalıdır. O hâlde formülümüz

=ÇOKEĞERORTALAMA(E4:E23;D4:D23;”<15.07.2022″;A4:A23;”Mercimek”)

biçiminde olmalıdır.

Cevap 11: Satış gelirinin 1000 TL’nin üzerinde oluşu bir ölçüt, satışın “Belçika”ya yapılması bir diğer ölçüttür. Birden fazla ölçüt olduğundan istenen sayıların aritmetik ortalamasını bulmak için yine “ÇOKEĞERORTALAMA” formülünü kullanmalıyız. Burada ortalama aralığı ile ölçüt aralığı aynı aralık olduğu için G4:G23 aralığını formülde iki kez kullanacağız. O hâlde yazmamız gereken formül

=ÇOKEĞERORTALAMA(G4:G23;G4:G23;”>1000″;C4:C23;”Belçika”)

biçiminde olmalıdır.