Bölüm 1: Creative Commons Nedir?

Görsel 2

Mustafa CANIÖZ CC BY NC-ND
Creative Commons, insanların ürettiklerinden ve bilgiyi paylaşma isteklerinden esinlenerek birtakım açık telif hakkı lisansı tarafından etkinleştirilen bir tür yasal araç, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş, küresel bir ağ ve bir harekettir. Bunların tümü insanların özgün çalışmalarını ve bilgilerini paylaşma isteğinden yola çıkmaktadır ve birtakım açık telif hakkı lisansları tarafından desteklenmektedir. Creative Commons, güncelliğini yitirmiş evrensel telif hakkı yasal sistemine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. CC lisansları telif hakkı üzerine kurulmuştur ve eserini paylaşmak isteyen eser sahiplerine daha fazla seçenek sunmak için geliştirilmiştir. Zaman içinde Creative Commons’ın rolü ve değeri artmıştır. Bu bölüm size CC’nin ortaya çıkışını ve gidişatını tanıtacaktır.

 

Önce Burayı Okuyun

İnternetin gelişimi ile birlikte yaşanan teknolojik ilerlemeler sayesinde binlerce kaynak, eser ve sanat eseri daha kolay ulaşılır hâle gelmiştir. İnsanların ürettikleri eserlerin fikri ve mülki hakları konusu da bu artışa bağlı olarak gündeme gelmiştir. Fikri, sınai ve mülki hakları başkalarına ait olan eserlerin kullanımı konusu etrafında yaşanan bu gelişmeler, beraberinde pek çok sorunu da getirmiştir. Bu hakların kullanımı ve ihlali konusu da pek çok hukuki tartışmanın konusu olmuştur. 2001 yılında insanların kendilerine ait eserlerin kullanım haklarını koruması ve belli haklar çerçevesinde de diğer insanların kullanımına açması amacıyla Creative Commons kurulmuş ve ilk lisanlarını da 2002 yılında yayımlamıştır.

Bu bölümde Creative Commons’ın kuruluşu, lisanları vb. konular ele alınmıştır. Şüphesiz ki bugün hâlihazırda farklı kuruluş ve toplulukların da lisans türleri mevcuttur. Ancak bugün en yaygın olarak kullanılan lisanslar Creative Commons lisanslarıdır. Bu çalışma Creative Commons’ı temel almakla birlikte genel anlamda telif konusunu, lisansı konu alır ayrıca fikri ve mülki haklara ilişkin olarak da temel düzeyde bilgiler sunar.

 

Dersin Amaçları

  • Creative Commons’ın ne olduğunu açıklamak
  • Creative Commons’ın ortaya çıkış hikayesini öğretmek
  • Creative Commons’ın özelliklerini kavratmak
  • Creative Commons’ın; galeriler, kütüphaneler, arşivler ve müzelerle nasıl bir ilişkisi olduğunu ortaya koymak

 

İlk Bölümde Neler Göreceksiniz?

Birinci ünitede; Creative Commons nedir, Creative Commons’ın önemi, Creative Commons ile ilgili temel bilgiler ve bu programın nasıl oluşturulduğu,

İkinci ünitede; programın günümüzdeki durumuyla ilgili temel bilgiler, içeriklerin hangi lisanslarla oluşturulması gerektiği, programın işleyişi ve programa katkıda bulunan ekip,

Üçüncü ünitede ise; programın galeriler, kütüphaneler, arşivler ve müzeler ile ilişkisi

konularını göreceksiniz.

 

Bu bölümde anlatılan konulardan herhangi biri hakkında ek bilgi isterseniz ayrıca ek kaynaklar bölümüne bakabilirsiniz.

Bütün eğitim kaynaklarının İngilizce orijinalini okumak için buraya, tüm bölümlerin Türkçe çevirisinin PDF kopyasını indirmek için buraya tıklayınız.

Creative Commons Sertifika Eğitim Kaynakları. CC Türkiye. CC BY 4.0.

Bu derste kullanılan doküman ve metinler Creative Commons Certificate for Educators, Academic Librarians and GLAM metninin Orçun Madran ve arkadaşları tarafından yapılan çevirisi esas alınarak yeniden düzenlenmiştir.

 

Lisans

Creative Commons Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı için ikon

Creative Commons Copyright © 2023 by Boğaziçi Üniversitesi Dijital Eğitim Koordinatörlüğü is licensed under a Creative Commons Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı, except where otherwise noted.

Bu Kitabı Paylaş