2.3 Kaynakları Yeniden Düzenlemek ve Uyarlamak

Açık lisanslı öğrenim materyalleri, eğitmenlerin bu materyalleri daha etkin kullanmalarına olanak tanır ve dolayısıyla daha iyi öğrenim ve öğrenci çıktılarına yol açar. AEK yeniden düzenlenebilir ve uyarlanabilir, öğrencilerin ihtiyaçlarına uyacak şekilde güncellenebilir, özel tasarlanabilir ve geliştirilebilir: AEK’nin yerel dile tercüme edilmesi, bir biyoloji açık ders kitabının yerel bilim standartlarına uyacak şekilde uyarlanması ya da AEK simülasyonunun işitme engeli olan bir öğrencinin erişebileceği şekilde değiştirilmesi.

Yeniden düzenleme ve uyarlama fikirleri, eğitim açısından önemlidir. Diğer eğitmen ve yazarların oluşturdukları malzemelerin özgün biçimde yeniden kullanımı, ilham vermenin çok ötesinde bir anlam taşır; öğrencilerimize eğitim kaynakları hazırlamak için farklı malzemeleri kopyalayabilir, uyarlayabilir ve birleştirebiliriz.

Görsel 36

Başkalarının ürettikleri malzemeleri alıp farklı kaynaklardan malzemelerle bir araya getirmek sadece pedagoji açısından değil, aynı zamanda telif hakkı açısından da güç olabilir. Çevrim içi dijital eğitim platformları, topluma bu kaynakları kullanma, yeniden düzenleme ve paylaşma yetkisi veren (veya vermeyen) farklı yasal izinlere sahiptir.

Bu yasal kategorilerden birkaçı aşağıda belirtilmiştir:

• Halka açık eserler (telif hakkıyla kısıtlanmayan) herhangi bir eser ile yeniden düzenlenebilir.

Örnek: Herhangi bir kişi Mark Twain’in Huckleberry Finn’in Maceraları‘nı, Lewis Carroll’ın Alice Harikalar Diyarında‘sı ile birleştirip yeniden düzenleyebilir.

• İnternette ücretsiz sunulan, yalnızca proje hizmet koşullarına uygun olarak kullanabileceğiniz veya dürüst kullanım veya dürüst iş yapma gibi telif hakkı istisnası veya sınırlaması ile kullanabileceğiniz tüm hakları saklı telifli eserler.

Örnek: Birçok KAÇD (Kitlesel Açık Çevrim içi Ders), içeriğin ücretsiz tekrar kullanımına izin vermekle birlikte kopyalama, revize etme, yeniden düzenleme ya da yeniden dağıtma izni vermemektedir.

• Tüm hakları saklı tutulan kapalı formatlardaki telifli eserler, kamuya bir eseri yeniden düzenleme veya uyarlama izni vermemektedir.

 Örnek: Kullanma ve bağlantı verme izninizin dahi olmadığı sadece canlı oynatma hizmeti şeklinde sunulan hasılat rekoru kırmış bir film.

• Çeşitli izni ve kısıtlamaları bulunan Creative Commons lisanslı eserler (ve diğer ücretsiz lisanslar).

Görsel 37

Örnek: Wikipedia (BY-SA) içeriklerini ticari amaçlarla tekrar kullanmanıza izin verirken WikiHow (BY-NC-SA) izin vermemektedir. Bir Wikipedia makalesi, bir WikiHow makalesi ile birlikte yeniden düzenlenemez.

Hangi CC lisanslı ürünlerin diğer CC lisanslı ürünler ile yeniden düzenlenebileceğini öğrenmek istiyorsanız Bölüm 4.4‘te işlediğimiz CC Yeniden Düzenleme Tablosu‘na tekrar bakınız. İki CC lisanslı eserin kesişiminde yeşil onay işareti varsa bu iki eseri birlikte yeniden düzenleyebilirsiniz. Siyah X işareti gördüğünüz yerlerde, bu iki CC lisanslı eserleri birlikte yeniden düzenleyemezsiniz.