Bölüm 4: CC Lisanslarının ve CC Lisanslı Eserlerin Kullanılması
2.3 Eserinizi Erişilebilir Hâle Getirmek
Formatlar: Eserinize CC lisansı uygulamak başkalarının onu yeniden kullanmasını ve düzenlemesini kolaylaştırmayabilir. İçeriğinizin teknik formatı (PDF, mp3) nedir? Eserinizi indirmek mümkün mü? Lisans izin verse bile eserinizde değişiklik veya uyarlama yapmak mümkün mü? Pek çok eser sahibi, eserlerinin son haline ek olarak değişiklik yapmakta ve kaynak dosyasını da sunmaktadır. Böylece eseri kendi amaçları için kullanmak isteyenlerin işini kolaylaştırmaktadır. Örnek olarak basılı kitaba veya dijital ortamdaki kitaba ek olarak eserin “kes-yapıştır” işlemine izin veren dosyasını da sunabilirsiniz. Böylece başkaları eserinizin bazı bölümlerini kendi eserlerine ekleyebilirler.
DRM: Dijital Haklar Yönetimi, örneğin kopyalamaya karşı koruma teknolojisi uygulayan bir dağıtım platformu kullanırsanız kullanıcıların eserinizin CC lisansında verilen izinleri kullanmasını istemeden de olsa çok zorlaştırırsınız. CC lisanslı eserlerinizi DRM kullanan bir platforma yüklemek zorundaysanız aynı içeriği DRM kullanmayan sitelere de yüklemeyi göz önünde bulundurun.
Not: CC lisansları, başka bir kişiye ait CC lisanslı esere, o kişiden izin almadan DRM uygulamasını yasaklar.
CC Lisansını Sonradan Değiştirmek İsterseniz Ne Olur?
Bazı eser sahipleri, CC lisansını esere uyguladıktan bir süre sonra lisansın koşullarında değişiklik yapmak istemektedir. Orijinal lisans iptal edilemez fakat eser sahibi çalışması için başka bir lisans kullanmakta özgürdür. Benzer şekilde eser sahibi çalışmasının çevrim içi kopyasını, yüklediği siteden kaldırabilir.
Bu durumda orijinal lisansına uygun şekilde esere erişen kullanıcılar, telif hakkı sona erinceye kadar eseri orijinal lisansın koşullarına uygun şekilde kullanabilir. Buna karşılık, kullanıcılar eser sahibinin yaptığı değişiklik isteğine saygı çerçevesinde yeni koşulları yerine getirmeyi de kabul edebilir.
CC Lisanslı Çalışmanız, İstemediğiniz Bir Şekilde Kullanılırsa Ne Olur?
Kullanıcılar, lisans koşullarını yerine getirdiği sürece yazarlar/lisansı uygulayanlar eserlerinin nasıl kullanıldığını denetleyemezler. Bütün CC lisansları, lisans sahiplerinin eserleriyle olan ilişkilerine alternatifler sunar. Aynı zamanda eserlerinin bazı kullanım şekillerini reddetmelerine de olanak tanıyan çeşitli mekanizmalar sağlar.
Birincisi; tüm CC lisansları kapsamındaki eser sahibine atıf yapma koşulu, bu eserin belirli bir kullanımını onayladığı veya desteklediği şeklinde algılanamaz.
İkincisi; lisansı uygulayan eser sahipleri, isterlerse isimlerinin eser sahibi olarak belirtilmesinden yani atıf koşulundan vazgeçebilirler.
Üçüncüsü; eser sahibi, çalışmasının değiştirilme veya kullanılma şeklinden rahatsız olursa CC lisansı uyarınca kullanıcıdan atıf bilgisini eserden kaldırmasını talep edebilir. (3.0 ve önceki lisans sürümlerinde bu hak sadece uyarlamalar ve koleksiyonlar için kullanılabilirdi, 4.0 sürümünde ise eserin değiştirilmemiş hâli için de kullanılabilir.)
Dördüncüsü ise; lisanslı bir eserde değişiklik yapan kişiler, eserin orijinalinde değişiklik yaptığını belirtmek zorundadır. Böylece eserin orijinalinde yapılan değişiklikler -lisans sahibi onaylasın veya onaylamasın- orijinal eserin sahibine atfedilemez.
