Bölüm 5: Eğitmenler İçin Creative Commons
1.2 Temel Bilgiler
AEK‘yi herhangi bir kişiye tarif etmek için teknik açıdan daha basit olan şu tanımı da kullanabilirsiniz: AEK, tüm öğrencilere daha iyi hizmet verebilmek için ücretsiz indirilebilen, düzenlenebilen ve paylaşılabilen eğitim kaynaklarıdır. [1]
Giderek daha pahalılaşan ve esnekliğini kaybeden geleneksel eğitim kaynaklarının aksine AEK, herkese her yerde ücretsiz indirme, düzenleme ve başkalarıyla paylaşma izni vermektedir. David Wiley’nin yaptığı başka bir popüler tanıma göre, herkese yalnızca 5R faaliyetlerinde yer alan eylemleri uygulama izni verecek şekilde lisanslandırılan eğitim malzemeleri AEK olarak kabul edilebilir.
5R izinleri şunları içermektedir:
Saklama: İçeriğin kopyalarını oluşturma, sahip olma ve kopyalarını kontrol etme izni (örneğin; indirme, çoğaltma, saklama ve yönetme).
Tekrar Kullanma: İçeriği farklı şekillerde kullanma izni (örneğin; sınıfta, çalışma grubunda, internet sitesinde veya videoda).
Revize Etme: İçeriği uyarlama, düzeltme veya değiştirme izni (örneğin; içeriği başka bir dile çevirme).
Yeniden Düzenleme: Yeni bir şey oluşturmak için orijinal veya revize içeriği başka malzemelerle birleştirme izni (örneğin; içeriği derleyip bir araya getirme).
Yeniden Dağıtma: Orijinal içeriğin kopyalarını, kendi revizyonlarınızı veya kendi düzenlemelerinizi başkalarıyla paylaşma izni (örneğin; bir kopyasını bir arkadaşınıza verme).
Bir eğitim kaynağının size 5R izni veren açık eğitim kaynağı olduğunu doğrulamanın en kolay yolu, kaynağın halka açık olduğunu veya türev çalışmaların oluşturulmasına izin veren bir Creative Commons lisansı kapsamında lisanslandırılmış olduğunu belirlemektir -CC BY, CC BY-SA, CC BY-NC veya CC BY-NC-SA. Bu listeye Kamu Malı İşaretini eklemedik çünkü bir ülkede bu şekilde etiketlenen bir kaynak, başka bir ülkede kamu malı olmayabilir. Bölüm 3’te belirtildiği gibi Kamu Malı İşareti, yasal bir etkiye sahip değildir.
AEK türlü şekillerde ve boyutlarda hazırlanabilir. Örneğin bir AEK, tek bir video veya simülasyon gibi küçük olabileceği gibi bir diploma programı kadar büyük de olabilir. Öğretmenlerin AEK’yi, tüm hakları saklı telifli bir ders kitabının yerini almaya yetecek kadar kapsamlı bir koleksiyon hâline getirmeleri zor veya en azından zaman alıcı olabilir. Bu nedenden ötürü AEK, genellikle eğitmenlerin daha kolay anlayabilmeleri ve kullanabilmeleri için geleneksel ders kitabını andıran yollarda toplanır ve sunulur.
“Açık ders kitabı” kavramı, kullanım sürecini kolaylaştırmak için geleneksel ders kitabına benzeyecek şekilde düzenlenmiş bir AEK koleksiyonudur. Farklı disiplinlerde açık ders kitapları örneklerini görmek için, OpenStax, the Open Textbook Library veya BCcampus Open Education adreslerini ziyaret ediniz.
Zaman zaman AEK, dijital eğitim yazılımı şeklinde toplanır ve sunulur. Açık eğitim yazılımı örneklerini görmek için Open Education Consortium ve MIT OCW adreslerini ziyaret ediniz.
Araştırmalar, öğretmenler AEK kullandıklarında öğrencilerin sadece paradan tasarruf etmediklerini aynı zamanda tüm hakları saklı telifli eğitim malzemeleri yerine AEK tercih edildiğinde öğrencilerin daha iyi sonuçlar elde edebildiklerini göstermektedir.
AEK fikri, Cape Town Açık Eğitim Bildirgesi (2007) ve Cape Town +10 (2017), UNESCO Paris AEK Beyannamesi (2012), UNESCO Ljubljana AEK Eylem Planı (2017) ve UNESCO AEK Tavsiyesi (2019) gibi çeşitli belgelerle gösterildiği gibi, çeşitli kişiler, kurumlar ve hükûmetler tarafından güçlü bir şekilde savunulmaktadır.
- AEK iletişimi üzerinde çalışan Kuzey Amerikalı açık eğitim savunucuları koalisyonu OER Communications tarafından hazırlanmıştır: oer-comms@googlegroups.com ↵
