Bölüm 3: CC Lisansının Yapısı

4.3 Lisans Sürümleri

Yukarıda belirtildiği gibi CC lisanslarının farklı sürümleri vardır. Lisans sürümleri, Madde 3.3’te açıklanan lisans tipleriyle karıştırılmamalıdır. Sürüm numarası sadece yasal kod versiyonlarının ne zaman yazıldığını göstermektedir. CC, Telif Hakkı Yasası ve teknolojisindeki değişiklikleri yansıtmak ve kullanıcıların yeni ihtiyaçlarına cevap verebilmek için sürüm oluşturma süreci (yasal kodu güncellediği süreç) aracılığıyla CC lisanslarını iyileştirir. Lisans sürümleri arasında bazı farklar olsa da bunların pratikteki etkisi genelde aynıdır. CC lisanslarının en son sürümü 2013’te yayımlanan Sürüm 4.0‘dır. 4.0 sürümünde yapılan güncellemeler CC Wiki‘de bulunabilir. Nitelik ve işaretleme gereksinimlerindeki tüm değişiklikler de dahil olmak üzere lisansların Sürüm 1.0’dan günümüze nasıl değiştiğinin en kesin ve kapsamlı gösterimi için web sitemizi ziyaret edin.

Her durumda, eser sahiplerinin lisansların en son sürümünü kullanmalarını öneriyoruz. Bunun nedeni Creative Commons’ın ve onun küresel hukuk uzmanlarından oluşan ekibinin en son düşüncesini yansıtıyor olması.

CC Yasal Araçlarının Resmi Tercümeleri

Tüm CC yasal araçlarının en son sürümleri, diğer dillerdeki resmi sürümlere çevrilebilir. Creative Commons, çevirilerin aslına mümkün olduğunca yakın olmasını sağlamak için bunun yapıldığı resmi bir sürece sahiptir. Amacımız; yasal araçları olabildiğince çok dile çevirmektir böylece herkes terimleri kendi ana dillerinde okuyabilir ve anlayabilir. Resmi tercümeler, tüm lisansların yasal kodunun altında belirtilmiştir ve birbirlerinin muadilidirler.

Çoğu kişi, resmi tercümelerle İngilizce asılları arasındaki ilişkiyi sorar. Tüm resmi tercümeler sadece başka bir dile çeviridir, uyarlama değildir. Tüm resmi tercümeler yasal açıdan birbiriyle eş değerdir yani lisans veren bir kişi eserine CC BY lisansı vermek için o lisansın İngilizce metnini okuyabilir, ana dili Arapça olan bir kullanıcı ise o lisansın Arapçasını okuyabilir. Bu işlem, World Wide Web Konsorsiyumu’nun, standartları çeşitli dillere çevirmesine ve Birleşmiş Milletlerin antlaşmaları çeşitli dillerde yayımlamasına benzer.

 

CC lisanslarının 4.0 öncesi sürümleri ve uyarlanmış hâli arasındaki farklar:

Creative Commons, lisanslarının 4.0 sürümünü Kasım 2013’te yayımlamadan önce CC Küresel Ağı’na Creative Commons lisanslarını “uyarlama” izni verdi. Uyarlama, lisansların ulusal terminolojiyi ve taslak protokolleri yansıtması; manevi haklar ve meslek birliği gibi diğer yerel farklılıkları göz önünde bulundurması için yapılan tercüme ve düzenlemeleri içermektedir.

Lisansların 3.0 sürümü yerine 4.0 sürümünün hazırlanmasının başlıca nedenlerinden biri: CC’nin yeni lisansların uluslararası hale getirilmesini sağlamak için gereken özeni göstermesi durumunda gereksiz ve karmaşık bir işlem olan uyarlamaya duyulan gereksinimi ortadan kaldırmaktı. CC lisanslarının en son sürümü olan 4.0‘dan itibaren CC artık lisanslarını uyarlamamaktadır. Önceki sürümlerin uyarlanmış metinleri kullanılabilir ve yasal açıdan geçerlidir fakat Creative Commons bunların kullanılmamasını, CC’nin ve küresel ağının en son ve en güncel felsefesini yansıtan 4.0 sürümünün kullanılmasını tavsiye etmektedir.

 

 

 

İhtilafların Çözümlenmesi

2002’de lisansların 1.0 sürümünün yayımlanmasından ardından Creative Commons, lisans verenlerle (eser sahipleri) lisans alanlar (kullanıcılar) arasında Gayri Ticari koşulu ve atıf konuları dahil lisanslar nedeniyle sayıca fazla uyuşmazlık meydana geldi.

Bunun birden fazla açıklaması olabilir. Creative Commons’ın Gayri Ticari’nin Tanımlanması Çalışması başlıklı araştırmasında açıkladığı gibi, CC lisanslı içeriklerin lisans verenlerinin ve kullanıcılarının beklentileri bunda belirli bir etken olabilir. Örnek olarak Gayri Ticari (NC) lisans verenler genelde NC lisanslı içeriklerinin ticari amaç haricinde pek çok amaç için kullanılmasına izin vermektedir. Fakat NC lisanslı içeriklerinin kullanıcıları genelde eserleri sınırlı amaçlarla kullanmaktadır. Bunun sonucunda NC lisanslı içerikler, genelde lisansın verdiği veya lisans verenin amaçladığı izinlerin tümü değil, sadece bazıları kapsamında kullanılmaktadır. CC lisanslı içerikler hakkında ihtilaflar çıktığında genelde sulh yoluyla dava açmaksızın ve avukat tutmaksızın çözümlenmektedir. Bunun yerine ihtilaflar, lisans verenin kullanıcıyla görüşmesi ve sorunu çözmek için mutabakata varması ile çözümlenmektedir.

 

Not

Bu uygulama 4.0 sürümünün kapsamında bulunmaktadır. 4.0’dan önceki sürümlerde lisans ihlal edilirse otomatik olarak sona ermektedir ve ihlal eden kişinin eseri tekrar kullanmak için izin alması gerekir. 4.0 sürümünde lisansı ihlal eden kişi problemi tespit etmesinden itibaren 30 gün içinde ihtilafı çözerse lisans otomatik olarak devam etmektedir. Bu koşul, lisans veren talepte bulunsun veya bulunmasın, kullanıcıları ihlalleri olabildiğince kısa süre içinde çözmeye teşvik etmektedir. Böylece anlaşmazlıktan kaçınılmaktadır. Bu çözüm yolları, daha cömert ve saygılı olmanın ve saptanan ihlalleri düzeltmenin yanı sıra eser sahibinden ve kullanıcılardan oluşan CC topluluğunun benimsediği ve uyguladığı değerleri göstermektedir. Creative Commons, eser sahipleriyle kullanıcılar arasında sağlıklı ve açık etkileşimleri teşvik etmektedir.

Lisans

 Creative Commons Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı için ikon

Creative Commons Copyright © 2023 by Boğaziçi Üniversitesi Dijital Eğitim Koordinatörlüğü is licensed under a Creative Commons Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı, except where otherwise noted.

Bu Kitabı Paylaş